آیا هوش مصنوعی واقعا میتواند زندگی ما را بهبود بخشد؟ این سؤالی است که ذهن بسیاری از افراد، از کارشناسان حوزه فناوری گرفته تا مردم عادی، را درگیر کرده است. بر اساس یک پژوهش تازه که از ۴٬۲۶۰ محقق فعال در حوزه هوش مصنوعی انجام شده، دیدگاه آنان نسبت به آینده هوش مصنوعی بسیار خوشبینانهتر از افکار عمومی است. در این مقاله، به نتایج این تحقیق، نکات مهم در مورد ریسکها و مزایای هوش مصنوعی و همچنین چالشهای اصلی در راه توسعه هوش مصنوعی خواهیم پرداخت.
چرا «آینده هوش مصنوعی» برای ما اهمیت دارد؟
اهمیت این موضوع در آن است که بسیاری از جنبههای زندگی ما (از بهداشت و درمان گرفته تا آموزش، حملونقل و حتی سرگرمی) تحت تأثیر پیشرفتهای سریع در حوزه هوش مصنوعی قرار دارند. در عین حال، آگاهی از دیدگاههای پژوهشگران و عموم مردم در مورد فرصتها و تهدیدهای احتمالی این فناوری حیاتی است.
نگاهی به نتایج پژوهش: بیش از نیمی از محققان خوشبیناند
به گزارش این پژوهش، حدود ۵۴ درصد از دانشمندان هوش مصنوعی معتقدند که فواید هوش مصنوعی بیش از خطرات آن خواهد بود. این در حالی است که تنها ۱۳ درصد از مردم بریتانیا نگرش مشابهی دارند. این اختلاف نشان میدهد متخصصانی که در خط مقدم توسعه قرار دارند، امید بیشتری به پتانسیلهای هوش مصنوعی دارند؛ بااینحال، عموم مردم هنوز در مورد ریسکهای احتمالی آن نگراناند.
تفاوت دیدگاه بین کشورها
-
چین: پژوهشگران چینی بسیار بیشتر از سایر کشورها بر این باورند که مزایای هوش مصنوعی از مخاطرات آن پیشی میگیرد.
-
ایالات متحده و اروپا: گرچه دیدگاههای مثبتی دارند، اما همچنان در مورد سیاستگذاریهای کلان و ریسکهای احتمالی محتاطاند.
-
کشورهای با درآمد پایین: درصد بالایی از آنها احساس میکنند ریسکها و هزینههای احتمالی میتواند چالشزا باشد.
مزایای احتمالی هوش مصنوعی برای زندگی روزمره
با توجه به این تحقیق، بیشتر پژوهشگران بر این باورند که هوش مصنوعی میتواند از جهات زیر زندگی ما را متحول کند:
-
افزایش دسترسی به آموزش
حدود ۷۵٪ از کارشناسان بر این باورند که هوش مصنوعی ظرفیت بالایی در ارائه دورههای آموزشی آنلاین، سیستمهای یادگیری شخصیسازیشده و محتوای در دسترس برای مناطق محروم دارد. -
بهبود فرایندهای بهداشتی و درمانی
۵۷٪ از محققان معتقدند که هوش مصنوعی میتواند دسترسی به خدمات بهداشتی را ارتقا دهد. از تشخیص دقیقتر بیماریها تا سیستمهای مدیریت پروندههای الکترونیک پزشکی، این پیشرفت میتواند انقلابی در سلامت عمومی ایجاد کند. -
کاهش ساعت کار بدون کاهش حقوق
به گفته گروهی از متخصصان، توسعه رباتها و الگوریتمهای هوش مصنوعی میتواند بخشی از وظایف روزمره را انجام دهد و در نتیجه، ساعات کار انسانی را کاهش دهد. -
بهبود امنیت شخصی و اجتماعی
از تشخیص چهره در سیستمهای نظارتی گرفته تا هشدار در مورد جرایم سایبری، هوش مصنوعی میتواند به افزایش امنیت جامعه کمک کند. با این حال، بحث حریم خصوصی در این زمینه مهم است.
چالشها و ریسکهای هوش مصنوعی
در کنار تمامی این مزایا، «آینده هوش مصنوعی» با ریسکها و دغدغههای مهمی نیز همراه است. در این پژوهش، هم محققان و هم مردم به موارد زیر اشاره کردهاند:
-
اطلاعات نادرست و تولید اخبار جعلی
حدود ۷۷٪ از محققان هوش مصنوعی و ۶۸٪ از عموم مردم بر این باورند که هوش مصنوعی انتشار اطلاعات جعلی را تسهیل میکند. از چتباتهایی که محتوا را دستکاری میکنند گرفته تا تغییر تصاویر و ویدئوها، مشکل «دشواری تشخیص اخبار واقعی از جعلی» بیش از پیش جدی شده است. -
سوءاستفاده از دادههای شخصی
۶۵٪ از محققان و ۷۱٪ از مردم به مسئله استفاده بدون رضایت از دادههای شخصی توسط شرکتهای فناوری اشاره کردهاند. بسیاری نگراناند که شرکتها بدون اجازه، محتوای کاربران را برای آموزش مدلهای هوش مصنوعی بهره ببرند. -
افزایش خطر جرائم سایبری
الگوریتمهای هوشمند میتوانند به هکرها در شکستن رمزها، آنالیز نقاط ضعف شبکه و حتی فریب سیستمهای امنیتی کمک کنند. بنابراین، توسعه همزمان دفاع سایبری در برابر این مدل تهدیدها ضروری است. -
کاهش تعاملات اجتماعی
با توسعه رباتهای خدماتی و جایگزینی کارهای انسانی، نگرانیهایی در مورد کاهش تعاملات انسانی و افزایش حس تنهایی در جامعه مطرح میشود.
دغدغههای مربوط به دادهها: چه کسی صاحب اطلاعات است؟
از دغدغههای کلیدی در مورد «آینده هوش مصنوعی»، نحوه جمعآوری و استفاده از دادههاست:
-
تنها ۲۵٪ از محققان معتقدند که شرکتها اجازه دارند بدون اجازه بر دادههای عمومی آموزش ببینند.
-
نزدیک به نیمی معتقدند که افراد باید بهطور صریح رضایت دهند تا دادههایشان برای آموزش مدلهای هوش مصنوعی استفاده شود.
-
این دیدگاه حتی سختگیرانهتر از نگاه عموم مردم است و نشان میدهد متخصصان نسبت به حفظ حریم شخصی و کپیرایت بسیار حساساند.
نقش مردم در شکلدهی به آینده هوش مصنوعی
بیشتر پژوهشگران موافقاند که عموم مردم باید در حوزههای تأثیرگذاری و قانونگذاری هوش مصنوعی دخالت داشته باشند؛ با این حال، تنها عده کمی معتقدند که مردم باید در مراحل طراحی و آموزش مدلهای هوش مصنوعی نیز نقش مستقیم ایفا کنند. به گفته «اکاترینا هرتاگ»، تعامل تنگاتنگتر میان پژوهشگران و کاربران واقعی، احتمالا منجر به توسعه فناوریهای هوش مصنوعی خواهد شد که بهتر با نیازها و محدودیتهای دنیای واقعی سازگارند.
آیا دستیابی به «هوش مصنوعی عمومی» نزدیک است؟
یکی از پرسشهای جنجالی در «آینده هوش مصنوعی» این است که آیا بهزودی به هوش مصنوعی عمومی یا همان AGI دست مییابیم؟ حدود نیمی از پژوهشگران در این نظرسنجی به آن بدبیناند و تنها ۲۱٪ قویا باور دارند که این اتفاق حتمی است. این در حالی است که برخی رهبران فناوری، از جمله «سم آلتمن» مدیرعامل OpenAI، ادعای نزدیکی به دستیابی به AGI را دارند. اما تعریف دقیق AGI و مسیر رسیدن به آن هنوز مشخص نیست و صاحبنظران نظرات بسیار متفاوتی در این زمینه دارند.
جمعبندی و نتیجهگیری
با توجه به نظرات متنوع ۴٬۲۶۰ پژوهشگر هوش مصنوعی از سراسر جهان، پیداست که خوشبینی درباره «آینده هوش مصنوعی» بیش از آن چیزی است که افکار عمومی انتظار دارد. بااینحال، دغدغههایی جدی در مورد حفظ حریم خصوصی، سواستفاده از اطلاعات، امنیت سایبری و گسترش اطلاعات جعلی وجود دارد. همچنین مسئله تنظیم مقررات و در نظر گرفتن منافع عمومی در توسعه هوش مصنوعی، بیش از هر زمان دیگری مهم و حیاتی شده است.