رشته بیوتکنولوژی یا به زبان فارسی زیست‌فناوری، از دو کلمه بیو به معنای زیست و تکنولوژی و فن به معنای فناوری تشکیل شده است. شاید با همین معنای کلمه متوجه فعالیت‌های مرتبط با این رشته شده باشید. طبق تعریف سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه‌ای (OECD)، زیست‌فناوری کاربرد علوم و فناوری در موجودات زنده یا قسمتی از آنها و محصولات و مدل‌های زیستی برای ایجاد تغییر در مواد زیستی یا غیرزیستی برای تولید دانش، کار یا خدمات است. به عبارت ساده‌تر، بیوتکنولوژی استفاده از میکروارگانیسم‌های زنده با به منظور تولید محصولات گوناگون جهت کمک به بشر در حوزه‌های مختلف پزشکی، دارویی، کشاورزی، غذایی، صنایع، محیط‌زیست و… است. همچنین می‌توان با کمک از دانش فنی و ترکیب علوم مختلف در زمینه‌هایی مانند تشخیص و درمان بیماری‌ها از رشته بیوتکنولوژی کمک گرفت. در صورتی که نیاز به کسب اطلاعات کامل پیرامون این رشته دارید، در این مقاله به بررسی مفصل آن پرداخته شده است. در اینجا قصد داریم ۵ دلیل برای ورود به رشته بیوتکنولوژی را مورد بررسی قرار دهیم.
دلیل اول: بیوتکنولوژی سبب رشد، پیشرفت و بهبود سایر رشته‌ها و صنایع می‌شود
بیوتکنولوژی، دانشی است که می‌توان از آن در کنار سایر علوم و رشته‌ها استفاده کرد و سبب پیشرفت آنها شد. یک بیوتکنولوژیست، می‌تواند در زمینه‌های مختلف پزشکی، دارویی، غذایی، کشاورزی و… با در نظر گرفتن علاقه خود وارد شود و فعالیت کند. رسیدن به ایده‌های نو و به کار بردن آنها در حوزه فعالیت خود، در بهتر کردن شرایط برای زندگی انسان‌های حال و آینده نقش مهمی دارد.
فرض کنید بیماری جدیدی در دنیا فراگیر شده و جان انسان‌های زیادی را تهدید می‌کند. بیوتکنولوژی در بخش پزشکی و دارویی، با تولید کیت‌های تشخیصی، دارو، روش‌های درمانی و در برخی موارد واکسن، قادر به مقابله با این بیماری است. نمونه واقعی آن که اهمیت بیوتکنولوژی را در دنیا به همگان ثابت کرد، پاندمی کرونا و توسعه محصولات مختلف من جمله واکسن‌های مبتنی بر mRNA سبب نجات جان انسان‌ها در سراسر دنیا شد. در سایر حوزه‌ها نیز چنین موضوعی قابل تعمیم است.
دلیل دوم: توانایی انتخاب مسیرهای شغلی متنوع پس از اتمام تحصیل در بیوتکنولوژی
بعد از ورود به رشته بیوتکنولوژی، فرد می‌تواند بین فعالیت در صنعت، تحقیق و پژوهش و حتی شغل دانشگاهی در نقش هیئت علمی، مسیر مدنظر خود را انتخاب و برای رسیدن به جایگاه شغلی مدنظرش تلاش کند. البته که باید توجه داشت صرفا تحصیل در رشته بیوتکنولوژی به معنای کسب شغل پس از دوران تحصیل نیست. در دنیای امروز تمامی رشته ها با چالش کمبود جایگاه شغلی مواجه هستند. منظور تنوع موقعیت‌های شغلی است که به دنبال بیوتکنولوژی برای فرد وجود دارند. یک بیوتکنولوژیست می‌تواند به عنوان مدیر واحد تحقیق و توسعه (R & D)، متخصص تولید فرآورده‌های زیستی، متخصص بیوانفورماتیک، مسئول کنترل کیفیت، محقق و پژوهشگر، استاد دانشگاه و… فعالیت داشته باشد. هر کدام از عناوین شغلی نامبرده به نوعی با هم در ارتباط نیز هستند و در پیشرفت یک پروژه، نقش اساسی دارند.
دلیل سوم: شرایط مهاجرت مناسب برای فارغ التحصیلان رشته بیوتکنولوژی
بیوتکنولوژی از آن دسته رشته‌هایی است که کشورهای پیشرفته، تمایل به جذب دانشجویان و فارغ‌التحصیلان مستعد آن را دارند. تحصیل در بهترین دانشگاه‌های دنیا، کارکردن با استادان و افراد صاحب‌نظر رشته بیوتکنولوژی، کارکردن در شرکت‌های پیشرفته بیوتکنولوژی، می‌تواند به عنوان یک هدف برای ورود افراد به بیوتکنولوژی باشد. البته به دلیل حساس بودن این رشته، ممکن است مهاجرت به بعضی از کشورها همراه با سخت‌گیری‌هایی نیز باشد، اما به صورت کلی برای علاقمندان به تحصیل و تجربه کردن شرایط کاری در خارج از کشور، بیوتکنولوژی فرصت‌های مناسبی را فراهم می‌کند.
دلیل چهارم: بازار بکر رشته بیوتکنولوژی در ایران
درست است که بیوتکنولوژی در دنیا به عنوان یک علم پذیرفته شده و مستعد، جهت خلق ثروت و کمک به بشریت در نظر گرفته می‌شود، اما از پتانسیل این رشته در داخل کشور نیز نباید غافل شد. در حقیقت وضعیت فعلی ایران، به نحوی است که علاقمندان به صنعت و راه اندازی کسب و کار شخصی، با داشتن یک ایده تولیدی یا ارائه خدمات مناسب و همچنین تقویت دانش خود در حوزه کسب و کار، می توانند از این فرصت بی‌نظیر استفاده کرده و تجارت خود را آغاز کنند. به دلیل رقبای کم و نیازهای بسیار زیاد کشور به محصولات بیوتکنولوژی، فرصت برای افراد علاقمند، خلاق و با پشتکار در داخل کشور نیز فراهم است. البته که تامین هزینه‌های اولیه، جذب نیروی متخصص و متعهد، داشتن برنامه مشخص و مواردی از این دست لازمه شروع کسب و کار موفق است. اما در صورت داشتن دیدگاه بلند مدت، می‌توان به شرایط فعلی ایران به چشم یک فرصت و سرمایه گذاری جهت ورود به صنعت بیوتکنولوژی نگاه کرد.
دلیل پنجم: پتانسیل بسیار زیاد جهت فعالیت بین رشته‌ای
فعالیت‌های بین رشته ای در دنیای امروز جایگاه ویژه ای پیدا کرده است. در حقیقت بررسی یک مسئله از زوایای مختلف می‌تواند به شکل موثری سبب رسیدن به نتیجه بهتر شود. رشته بیوتکنولوژی از آن دست علومی است که قابلیت ایجاد ارتباط با طیف وسیعی از رشته های دانشگاهی را دارد. بیوتکنولوژیست‌ها می توانند با متخصصان رشته‌هایی همچون بیوشیمی، ایمونولوژی، هماتولوژی میکروبیولوژی، مهندس شیمی، ریاضیات، کامپیوتر و… همکاری‌هایی را جهت خلق یک محصول یا انجام یک پروژه پژوهشی، آغاز کنند.
جمع بندی
با توجه به دلایل مطرح شده، بیوتکنولوژی به عنوان یک شاخه جذاب و با پتانسیل از علم شناخته می‌شود و روز به روز به علاقمندان آن نیز اضافه می‌گردد. البته که فعالیت در این رشته همراه با ریسک‌های متعددی نیز می‌باشد، اما با داشتن برنامه و متعهد بودن در مسیر، می‌توان به موفقیت‌های علمی و شغلی قابل توجهی در این رشته دست یافت.