توسط : در سال‌های اخیر، شفافیت پژوهش در شرکت‌های فناوری بزرگ به یکی از موضوعات مهم و بحث‌برانگیز در دنیای علم و نوآوری تبدیل شده است. با افزایش مهاجرت پژوهشگران دانشگاهی به شرکت‌هایی مانند گوگل، آمازون و مایکروسافت، این سوال مطرح می‌شود که خروجی‌های پژوهشی این غول‌های فناوری چقدر شفاف و قابل ارزیابی هستند و آیا می‌توانند از تجربیات صنعت داروسازی درس بگیرند؟
محبوب‌ترین مقصد پژوهشگران: غول‌های فناوری یا داروسازی؟
مطابق با داده‌های منتشرشده توسط Nature Index، گوگل به عنوان محبوب‌ترین مقصد پژوهشگران دانشگاهی برای اشتغال در بخش خصوصی شناخته شده است. رتبه‌های بعدی نیز در اختیار شرکت‌هایی چون آمازون، مِتا، مایکروسافت و اپل قرار دارد. این موضوع نشان می‌دهد که فناوری‌های نوین تا چه حد در جذب استعدادهای دانشگاهی موفق عمل کرده‌اند و نقش پررنگی در اکوسیستم پژوهش و توسعه (R&D) دارند.
اما نکته قابل توجه این است که با وجود این حجم بالای جذب نیرو، نرخ رشد سرمایه‌گذاری شرکت‌ها در حوزه R&D نسبت به سال‌های قبل کاهش یافته است. برای مثال، در کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD)، نرخ رشد سرمایه‌گذاری کسب‌وکارها در R&D در سال ۲۰۲۳ تنها ۲.۷ درصد بوده است.
چرا انتشار پژوهش برای شرکت‌ها اهمیت دارد؟
شفافیت پژوهش در شرکت‌های فناوری بزرگ نه‌تنها برای خود شرکت‌ها، بلکه برای اکوسیستم علمی و حتی عموم جامعه اهمیت بالایی دارد. بسیاری از شرکت‌ها، به‌ویژه شرکت‌های داروسازی، برای ثبت اختراعات و اعتبارسنجی یافته‌های خود نیاز به انتشار مقالات علمی دارند. انتشار یافته‌ها در مجلات معتبر، به شرکت‌ها کمک می‌کند تا:
-
ایجاد اعتبار علمی و تبلیغ تخصص
-
پیشگیری از انحصار رقبا بر فناوری‌ها
-
جذب سرمایه‌گذاران و ایجاد اعتماد در بازار
-
جذب پژوهشگران و استعدادهای برتر دانشگاهی
این رویکرد در شرکت‌های داروسازی رایج‌تر است، چرا که اثربخشی و ایمنی داروها باید به تایید نهادهای مستقل و قانونی برسد. اما در شرکت‌های فناوری، محصولات نیازی به چنین تاییداتی ندارند و همین موضوع می‌تواند باعث کاهش انگیزه انتشار پژوهش شود.
آیا باید مدل داروسازی را برای شرکت‌های فناوری پیاده کرد؟
صنعت داروسازی یکی از نمونه‌های موفق در زمینه شفافیت پژوهش و انتشار داده‌های علمی محسوب می‌شود. با این حال، کاملا روشن است که مدل داروسازی معایب و چالش‌های خاص خود را دارد و نیازمند اصلاحات اساسی است. اما یک درس مهم از این صنعت قابل برداشت است: انتشار داده‌های علمی و دسترسی آزاد به نتایج پژوهش‌ها، می‌تواند منجر به ارتقای کیفیت نوآوری، اعتبارسنجی علمی و ایمنی محصولات شود.
در صورتی که نهادهای نظارتی از شرکت‌های فناوری بزرگ بخواهند ایمنی و اثربخشی محصولات خود را به طور عمومی و شفاف منتشر کنند، احتمالا این شرکت‌ها هم به سمت انتشار بیشتر پژوهش‌های خود حرکت خواهند کرد.
شفافیت پژوهش در شرکت‌های فناوری بزرگ نه‌تنها باعث افزایش اعتماد عمومی می‌شود، بلکه زمینه‌ساز رشد و نوآوری‌های علمی و فناورانه نیز خواهد بود. با توجه به نفوذ گسترده فناوری در تمام جنبه‌های زندگی ما، لزوم توجه بیشتر به خروجی‌های پژوهشی این شرکت‌ها و ایجاد فضای شفاف برای ارزیابی آن‌ها، بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.
