دزدیدن میتوکندری توسط سلولهای سرطانی یکی از تازهترین و جذابترین کشفیات علمی درباره نحوه بقای سرطان و گسترش متاستاز است. تحقیقات جدید نشان میدهد که سلولهای سرطانی با سرقت میتوکندری از سلولهای عصبی درون تومور، قدرت و انرژی خود را چندبرابر میکنند و همین ویژگی، نقش کلیدی در مرگبار بودن سرطان دارد.
میتوکندری، بهعنوان نیروگاه سلولها، مسئول تولید عمده انرژی مورد نیاز بدن است. در کشفیات اخیر مشخص شده که سلولهای سرطانی برای مقابله با استرسهای محیطی و مهاجرت به اندامهای دوردست (متاستاز)، میتوکندری سلولهای عصبی را از طریق لولههای نازکی به درون خود میکشند. این دزدیدن میتوکندری باعث افزایش چشمگیر قدرت و بقای سلولهای سرطانی میشود.
چگونه سلولهای سرطانی میتوکندری را میدزدند؟
پژوهشگران مشاهده کردند که سلولهای سرطانی در محیط آزمایشگاهی، لولههای نازک و شبیه به نی را به سمت سلولهای عصبی گسترش میدهند و از این طریق، میتوکندریها را به درون خود انتقال میدهند. آزمایشها نشان دادند که سلولهای سرطانی دارای میتوکندری دزدیده شده، انرژی بیشتری نسبت به سلولهای عادی دارند و در مقابل استرسها و شرایط آسیبرسان، مقاومتر هستند.
یکی از کلیدیترین یافتههای پژوهش، نقش دزدیدن میتوکندری در افزایش قدرت متاستاز است. زمانی که سلولهای سرطانی با محیط شیمیایی سخت یا فشار مکانیکی (مانند عبور از رگهای خونی) مواجه شدند، سلولهایی که میتوکندری بیشتری داشتند، زنده ماندند و قدرت مهاجرت بیشتری نشان دادند. این موضوع بهوضوح نشان میدهد که دزدیدن میتوکندری، ابزار بقای سلولهای سرطانی در متاستاز است.
مدتهاست که دانشمندان میدانند سلولهای سرطانی از سیستم عصبی برای رشد خود سوءاستفاده میکنند. مطالعه اخیر، نقش حیاتی اعصاب و میتوکندری آنها در تامین انرژی و بقای تومور را تایید کرد. وقتی پژوهشگران عملکرد اعصاب را در موشها متوقف کردند، متوجه کاهش فعالیت متابولیکی سلولهای سرطانی شدند.

بررسیهای انجامشده بر روی موشهای مبتلا به سرطان پستان نشان داد که سلولهای تومور اولیه درصد کمی میتوکندری دزدیدهاند، اما تومورهای متاستاتیک در مغز دارای میتوکندری بسیار بیشتری بودند. همچنین بررسی تومورهای انسانی متاستاتیک نیز همین الگو را تایید کرد؛ به این معنا که دزدیدن میتوکندری در تومور اولیه، نقش تعیینکنندهای در گسترش سرطان به اندامهای دیگر دارد.
یافتههای جدید درباره دزدیدن میتوکندری توسط سلولهای سرطانی میتواند نقطه عطفی در توسعه راهکارهای جدید درمان سرطان و متوقفکردن متاستاز باشد. هدف قرار دادن این فرآیند میتواند استراتژی نوینی برای مقابله با گسترش سرطان باشد و امیدهای تازهای برای درمان بیماران ایجاد کند.